Παιδική Οφθαλμολογία

Στραβισμός ονομάζεται η κατάσταση κατά την οποία ενώ και τα δυο μάτια είναι ανοικτά μόνο το ένα είναι στραμμένο στο αντικείμενο προσήλωσης, ενώ το άλλο είναι στραμμένο σε άλλη κατεύθυνση. Ο στραβισμός είναι μια διαταραχή στην οποία οι οφθαλμοί αποτυγχάνουν να εστιάσουν ταυτόχρονα σε μια εικόνα με αποτέλεσμα να δημιουργούνται λειτουργικά, αισθητικά και ψυχολογικά προβλήματα.

Η αιτιολογία του στραβισμού δεν είναι πλήρως διευκρινισμένη. Η δραστηριότητα των μυών που κινούν τα μάτια ελέγχεται υποσυνείδητα από τον εγκέφαλο άρα ο στραβισμός προέρχεται από εσφαλμένο εγκεφαλικό έλεγχο των μυών.

Ο πάσχων από στραβισμό μαθαίνει να βλέπει από το ένα μάτι ενώ το άλλο χρησιμοποιείται ως βοηθητικό αφού αγνοείται η εικόνα που λαμβάνει από τον εγκέφαλο για την αποφυγή διπλωπίας.

Τα μάτια κινούνται από μια αμάδα έξι μυών. Όταν τα μάτια δεν κινούνται ταυτόχρονα στην ίδια κατεύθυνση,  τότε ο εγκέφαλος βλέπει δυο διαφορετικές εικόνες για το ίδιο αντικείμενο (διπλωπία). Αυτή η κατάσταση ονομάζεται στραβισμός. Ο στραβισμός (αλληθώρισμα)  προσβάλλει το 4% των παιδιών ηλικίας κάτω των 6 χρόνων. Ο στραβισμός διακρίνεται σε οριζόντιο και κάθετο. Στον οριζόντιο στραβισμό το ένα μάτι ξεφεύγει προς τα μέσα ή προς τα έξω, ενώ στον κάθετο, ξεφεύγει προς τα πάνω ή προς τα κάτω.

Ανάλογα με την κατεύθυνση προς την οποία είναι στραμμένο το μάτι που στραβίζει, ο στραβισμός χωρίζεται σε:

· Συγκλίνοντα. Το μάτι βρίσκεται προς τα μέσα (ή εσωτροπία).

· Αποκλίνοντα. Το μάτι βρίσκεται προς τα έξω (ή εξωτροπία).

· Ανωτροπία. Το μάτι βρίσκεται προς τα πάνω.

· Υποτροπία. Το μάτι βρίσκεται προς τα κάτω.

Διάφοροι τύποι στραβισμού

Για την εμφάνιση του στραβισμού είναι υπεύθυνες κάποιες φορές παθήσεις του εγκεφάλου:

– Εγκεφαλική παράλυση

– Σύνδρομο Down

– Υδροκέφαλος

– Όγκοι

– Προωρότητα

Σε πολλά παιδιά υπάρχει κληρονομικότητα.

Ο στραβισμός μπορεί να εμφανιστεί με την γέννηση ή σε μεγαλύτερη ηλικία. Τους τρεις πρώτους μήνες ζωής μπορεί φυσιολογικά τα μάτια να κινούνται ανεξάρτητα και να στραβίζουν. Μετά όμως από αυτό το χρονικό διάστημα τα μάτια του παιδιού πρέπει να είναι παράλληλα. Εάν μετά τον 3ο μήνα ζωής υπάρχει υπόνοια στραβισμού, τότε υπάρχει πρόβλημα και το παιδί πρέπει να το δει αμέσως οφθαλμίατρος.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό του στραβισμού είναι η μόνιμη ή η περιοδική εμφάνιση, δηλαδή εμφανίζεται όταν το παιδί είναι κουρασμένο, άρρωστο ή όταν εστιάζει σε κοντινά αντικείμενα.

Είναι σοβαρό λάθος να νομίζουμε ότι ο στραβισμός θα περάσει με την πάροδο του χρόνου ή ότι το παιδί είναι πολύ μικρό και δεν μπορούμε να το εξετάσουμε ακόμη.

Η αναμονή μπορεί τελικά να αποδειχθεί επιβλαβής στην αντιμετώπιση του στραβισμού με την ανάπτυξη μη ανατάξιμης αμβλυωπίας (τεμπέλικο μάτι).

Διάγνωση και θεραπεία στραβισμού

 Μετά από μια πλήρη οφθαλμολογική εξέταση ο οφθαλμίατρος  θα συστήσει την κατάλληλη θεραπεία, είτε με γυαλιά είτε χειρουργική.

 Η θεραπεία έχει σκοπό την αποκατάσταση και διατήρηση της καλής όρασης καθώς και την ευθυγράμμιση των δύο ματιών.

Στην περίπτωση της αμβλυωπίας το κλείσιμο του καλού ματιού βελτιώνει την όραση του αμβλυωπικού ματιού και συχνά είναι απαραίτητο.

Διόρθωση (εξάλειψη) στραβισμού με γυαλιά

Όταν ο στραβισμός δεν εξαφανίζεται με τα γυαλιά, τότε χρειάζεται χειρουργική επέμβαση.

 Ο σκοπός της χειρουργικής επέμβασης περιλαμβάνει δύο στάδια:

1. Όταν γίνει σε βρεφική ηλικία μπορεί να επιτευχθεί στερεοσκοπική όραση (φυσική συνεργασία των ματιών).

2. Σε μεγαλύτερη ηλικία η επέμβαση γίνεται μόνο για αισθητικούς λόγους αφού είναι μη αναστρέψιμη η φυσική διόφθαλμη συνεργασία των ματιών.

Επειδή η πλήρης αποκατάσταση του στραβισμού μπορεί να γίνει μόνο σε βρεφική ηλικία, συμβουλεύουμε τους γονείς να επισκεφθούν άμεσα έναν οφθαλμίατρο για έγκαιρη διάγνωση και αποκατάσταση του στραβισμού των παιδιών τους.

Η εγχείρηση για την βελτίωση του στραβισμού είναι εντελώς ακίνδυνη και το σημαντικότερο είναι ότι μπορούν να γίνουν πολλές επεμβάσεις στους ίδιους μύες αλλά δεν μπορούν να χειρουργηθούν πάνω από τρεις μύες στο κάθε μάτι (το κάθε μάτι αποτελείται από έξι μύες).

Για τους ενήλικες όπου η επέμβαση γίνεται μόνο για αισθητικούς λόγους, επιτυγχάνονται πολύ καλά έως άριστα αποτελέσματα αλλά όπως αναφέραμε παραπάνω, η φυσική συνεργασία των ματιών είναι μη αναστρέψιμη. Τέλος θα πρέπει οπωσδήποτε να διευκρινιστεί ότι η ζωή ενός ανθρώπου που πάσχει από στραβισμό είναι εντελώς φυσιολογική.

Η χειρουργική επέμβαση γίνεται ως εξής:

Ο οφθαλμίατρος, υπό γενική αναισθησία, κάνει μια μικρή τομή στο εξωτερικό περίβλημα του οφθαλμού, για να φθάσει τους μύες του ματιού.

Αφού φθάσει στους μύες που θέλει να χειρουργήσει, τους κόβει και τους τοποθετεί στην θέση που πρέπει για να ισιώσουν τα μάτια.

Ίσως χρειαστεί να χειρουργηθούν και τα δύο μάτια. Το παιδί σας θα μπορεί να επιστρέψει στο σπίτι πολύ σύντομα – πιθανώς και την ημέρα της επέμβασης.

Ο ιατρός ίσως σας δώσει κάποια αλοιφή ή σταγόνες για να βάζετε στο μάτι του παιδιού για λίγες ημέρες.

Τα μάτια θα είναι κόκκινα στα σημεία όπου έγινε η τομή, αλλά αυτό θα υποχωρήσει σε δύο εβδομάδες περίπου.

Μετά την επέμβαση τα γυαλιά (εάν είχαν δοθεί) θα συνεχίσουν να φοριούνται. Τονίζουμε ότι η επέμβαση δεν γίνεται για να πετάξουμε τα γυαλιά, αλλά για να διορθωθεί το μέρος του στραβισμού που δεν διορθώνεται με τα γυαλιά.

Μερικές φορές η κάλυψη των ματιών μπορεί να χρειαστεί να συνεχιστεί.

Της περισσότερες φορές, μια επέμβαση είναι αρκετή για να φθάσουμε στο επιθυμητό αποτέλεσμα.

Η επέμβαση του στραβισμού είναι συνήθως, ασφαλής και αποτελεσματική για την ευθυγράμμιση των ματιών, αλλά δεν μπορεί να αντικαταστήσει τα γυαλιά και την θεραπεία της αμβλυωπίας.